Monitoring wizyjny od dawna jest podstawą zabezpieczenia mienia i osób. Dawniej systemy CCTV (telewizji dozorowej) polegały głównie na stałej obserwacji obrazu przez człowieka lub odtwarzaniu nagrań po fakcie. Obecnie, dzięki postępowi w dziedzinie sztucznej inteligencji, kamery stały się nie tylko „oczami”, ale i „mózgiem” systemu ochrony. W niniejszym artykule przybliżamy, czym jest analiza wideo w monitoringu, jakie funkcje oferują nowoczesne systemy CCTV, jakie występują ich rodzaje oraz na co zwrócić uwagę przy wyborze rozwiązania.
Od pasywnego nadzoru do inteligentnego monitoringu wizyjnego
Tradycyjny monitoring polegał na biernym rejestrowaniu obrazu – kamery nagrywały zdarzenia, a rolą operatora było późniejsze przejrzenie materiału lub obserwacja wielu ekranów jednocześnie. Taki model ma ograniczenia: człowiek łatwo przeoczy moment zagrożenia z powodu znużenia lub zbyt dużej liczby kamer do obserwacji. Inteligentny monitoring wizyjny rozwiązuje ten problem poprzez automatyczną analizę obrazu w czasie rzeczywistym. System wyposażony w algorytmy AI potrafi samodzielnie wychwytywać istotne sytuacje, odciążyć człowieka w rutynowej obserwacji i błyskawicznie zaalarmować o nietypowych zdarzeniach. W efekcie monitoring staje się aktywnym strażnikiem, który nie śpi i nie mruga, pracując 24/7 z niezmienną uwagą.
Sztuczna inteligencja w nowoczesnych systemach CCTV
Współczesne kamery monitoringu coraz częściej mają wbudowaną sztuczną inteligencję (AI), która znacząco podnosi skuteczność nadzoru. Na czym to polega? Przede wszystkim na zdolności rozpoznawania tego, co widzi kamera. Klasyczny system detekcji ruchu uruchamiał nagrywanie lub alarm na każdy ruch pikseli – nieważne, czy był to człowiek, padający cień czy poruszająca się gałąź. Powodowało to mnóstwo fałszywych alarmów, przez co personel tracił czas na sprawdzanie niegroźnych zdarzeń. Algorytmy AI eliminują ten problem dzięki identyfikacji obiektów. Kamera potrafi rozróżnić ludzi, pojazdy, zwierzęta czy inne obiekty w polu widzenia. Przykładowo, nowoczesny system nie potraktuje już przebiegającego kota albo liści poruszanych wiatrem jako włamania – zareaguje dopiero, gdy wykryje sylwetkę człowieka lub samochód w chronionej strefie.
Taka inteligentna analiza obrazu opiera się na technikach uczenia maszynowego. Oznacza to, że modele komputerowe zostały „nauczone” rozpoznawania określonych wzorców – tysięcy przykładów, jak wyglądają ludzie, pojazdy itd. Dzięki temu system z dużą pewnością wychwytuje rzeczywiste zagrożenia, filtrując przypadkowe ruchy. W praktyce dobrze skonfigurowana kamera z AI może odfiltrować nawet ponad 80% nieistotnych zdarzeń, na które zwykły czujnik ruchu by zareagował. Mniej fałszywych powiadomień oznacza, że obsługa skupia się tylko na tym, co naprawdę ważne. Co istotne, zaawansowana analiza działa w czasie rzeczywistym – kamera i rejestrator mogą natychmiast powiadomić ochronę lub właściciela obiektu (np. poprzez aplikację w telefonie) o wykryciu intruza, pożaru czy innego incydentu, wymagającego interwencji.
Warto pamiętać, że choć AI jest potężnym narzędziem, nie zastępuje zdrowego rozsądku i poprawnej konfiguracji systemu. Skuteczność algorytmów zależy od jakości obrazu oraz ustawień – np. odpowiedniego kąta kamery czy oświetlenia nocnego. Mimo to, sztuczna inteligencja zrewolucjonizowała monitoring, zmieniając go z systemu reagującego po fakcie w system zapobiegający i ostrzegający z wyprzedzeniem.
Przykładowe funkcje analizy obrazu w monitoringu
Co konkretnie potrafi inteligentny system monitoringu? Poniżej omawiamy najważniejsze funkcje, jakie oferuje współczesna analityka wideo:
Wirtualne linie i strefy alarmowe
Jedną z podstawowych funkcjonalności jest definiowanie wirtualnych linii oraz stref na obrazie z kamery. Użytkownik może wyznaczyć linię (np. w poprzek bramy wjazdowej) lub obszar (np. zaplecze sklepu po godzinach) i ustalić reguły alarmu. Przekroczenie linii lub wtargnięcie intruza w zastrzeżoną strefę wywoła powiadomienie tylko wtedy, gdy obiektem jest człowiek lub pojazd. Dzięki temu system ignoruje nieistotny ruch – nie zareaguje na zwierzę przebiegające przez posesję czy liście poruszane wiatrem, ale zadziała natychmiast, gdy ktoś nieuprawniony przekroczy wyznaczoną granicę. Takie rozwiązanie doskonale sprawdza się w ochronie perymetrycznej terenów (ogrodów, parkingów, placów budowy), gdzie istotne jest szybkie wykrycie intruza.
Rozpoznawanie twarzy i obiektów
Bardziej zaawansowane systemy potrafią identyfikować konkretne osoby oraz obiekty. Rozpoznawanie twarzy umożliwia porównanie twarzy z bazy (np. pracowników lub poszukiwanych przestępców) i automatyczne powiadomienie, gdy dana osoba pojawi się przed kamerą. Z kolei rozpoznawanie tablic rejestracyjnych (ANPR) odczytuje numery pojazdów – bywa wykorzystywane do automatycznego otwierania bram dla aut z listy uprawnionych lub rejestrowania gości na parkingach. Sztuczna inteligencja potrafi też kategoryzować inne cechy: np. odróżnia typ pojazdu (samochód osobowy, ciężarówka, rower) czy rozpoznaje kolory ubrań. Dzięki temu możliwe jest szybkie przeszukiwanie nagrań pod kątem konkretnego atrybutu – na przykład można w kilka sekund znaleźć na nagraniach osobę w czerwonej koszulce lub biały samochód wjeżdżający na teren firmy. Takie możliwości znacznie skracają czas analizy materiału dowodowego i ułatwiają pracę służbom bezpieczeństwa.
Zliczanie osób i analiza ruchu
Analityka wideo znajduje zastosowanie nie tylko w bezpieczeństwie, ale i w analizach biznesowych. Kamery zliczające osoby potrafią określić, ile osób wchodzi i wychodzi z danego obszaru (sklepu, budynku) w określonym czasie. Pozwala to np. właścicielom sklepów ocenić ruch klientów i skuteczność akcji promocyjnych lub optymalnie planować liczbę personelu w godzinach szczytu. Innym przydatnym narzędziem są mapy ciepła (ang. heat maps), które obrazują, w których miejscach klienci najczęściej się zatrzymują lub jak poruszają po sklepie. Dzięki temu można lepiej rozplanować rozmieszczenie towarów czy reklam. W kontekście bezpieczeństwa zliczanie osób pomaga także unikać nadmiernego zatłoczenia wyjść ewakuacyjnych czy kontrolować frekwencję na imprezach masowych.
Wykrywanie nietypowych zdarzeń i sabotażu
Nowoczesny monitoring potrafi również wykrywać zdarzenia odbiegające od normy. Przykładowo, system może wychwycić nagłe zgromadzenie się tłumu w miejscu, gdzie zwykle ruch jest niewielki – co może sygnalizować początek zamieszek lub innego incydentu wymagającego uwagi. Kamery wyposażone w AI zareagują także na sytuacje takie jak upadek osoby (co ma zastosowanie np. w opiece nad seniorami lub nadzoru BHP w zakładach pracy) czy pojawienie się pozostawionego przedmiotu w zatłoczonym miejscu (istotne na lotniskach, dworcach – może wskazywać na niebezpieczny ładunek). Standardową funkcją jest również detekcja sabotażu kamery, czyli zasłonięcia obiektywu, obrócenia lub uszkodzenia urządzenia – gdy tylko kamera "zauważy", że ktoś ją unieszkodliwia, wyśle alarm. Te wszystkie inteligentne mechanizmy sprawiają, że nadzór wizyjny reaguje nie tylko na włamania, ale i na szereg innych zagrożeń oraz sytuacji awaryjnych.
Rodzaje systemów monitoringu CCTV
Technologie stosowane w monitoringu wizyjnym ciągle się rozwijają. Obecnie na rynku dostępne są różne rodzaje systemów CCTV, które można dopasować do potrzeb i istniejącej infrastruktury:
Tradycyjny system analogowy
Pierwsze systemy monitoringu opierały się na kamerach analogowych podłączonych przewodami koncentrycznymi do rejestratorów lub monitorów. Obraz przesyłany był w postaci sygnału analogowego, co skutkowało ograniczoną jakością – zazwyczaj maksymalnie zbliżoną do rozdzielczości dawnych telewizorów (poniżej 1 megapiksela). Tego typu rozwiązania są już obecnie przestarzałe, choć nadal można je spotkać w starszych instalacjach. Ich zaletą była stosunkowo niska cena w momencie wprowadzenia oraz prosta konstrukcja. Współcześnie systemy analogowe ustąpiły miejsca nowszym technologiom, głównie z powodu niskiej jakości obrazu i braku zaawansowanych funkcji (brak możliwości łatwej integracji z siecią czy analizy AI).
System analogowy wysokiej rozdzielczości (HD-CVI, HD-TVI, AHD)
Aby umożliwić modernizację starych instalacji bez konieczności wymiany okablowania, opracowano standardy analogowego monitoringu wysokiej rozdzielczości, takie jak HD-CVI, HD-TVI czy AHD. Pozwalają one przesyłać obraz jakości Full HD, a nawet 4K, po tradycyjnym kablu koncentrycznym. Dzięki temu właściciele systemów analogowych mogą unowocześnić monitoring, uzyskując wyraźny obraz i szereg nowych funkcji, bez kładzenia nowych kabli. Systemy HD-CVI/TVI/AHD obsługują także pewne funkcje analizy (np. detekcję ruchu w rejestratorze), ale są one ograniczone w porównaniu z pełnymi systemami cyfrowymi. To rozwiązanie pośrednie – dobre przy wymianie starego monitoringu na nowszy, gdy chcemy wykorzystać istniejące okablowanie.
System IP (cyfrowy)
Najbardziej rozbudowane możliwości daje obecnie monitoring IP, czyli system kamer cyfrowych działających w sieci komputerowej. Kamery IP podłączane są do sieci (przewodowo za pomocą skrętki Ethernetowej lub światłowodu, ewentualnie bezprzewodowo przez Wi-Fi), a obraz transmitowany jest w formie cyfrowej (pakiety danych). Takie rozwiązanie pozwala na uzyskanie bardzo wysokiej rozdzielczości – standardem jest obecnie Full HD (1080p), ale dostępne są kamery 4 Mpx, 8 Mpx (4K), a nawet wyższe. Co więcej, sieciowe systemy CCTV łatwo integrują się z innymi systemami i Internetem. Dzięki temu możliwy jest zdalny dostęp do kamer (podgląd na żywo przez aplikację lub przeglądarkę z dowolnego miejsca) oraz powiadomienia w chmurze. Kamery IP często posiadają już opisane wyżej wbudowane funkcje analizy obrazu – wiele modeli ma wbudowany algorytm AI zdolny do wykrywania ludzi, rozpoznawania twarzy czy innych zaawansowanych zadań. System IP jest też bardzo skalowalny – do istniejącej sieci można dodawać kolejne kamery bez większych problemów, a nowoczesne rejestratory sieciowe (NVR) mogą obsługiwać od kilku do nawet setek kamer jednocześnie. Dodatkowym plusem jest łatwość integracji z oprogramowaniem do analizy wideo czy systemami kontroli dostępu. W praktyce, jeśli budujemy nowy system monitoringu lub modernizujemy stary od podstaw, rozwiązanie IP będzie najbardziej przyszłościowe.
Gdzie odbywa się analiza wideo – kamera, rejestrator czy serwer?
Inteligentna analiza obrazu może być realizowana na różne sposoby w zależności od architektury systemu:
Analityka w kamerze (Edge AI)
Najprostszy wariant to kamery z wbudowaną analityką. W takim przypadku to sama kamera przetwarza obraz na bieżąco i generuje zdarzenia (alarmy) zgodnie z zaprogramowanymi zasadami. Zaletą jest brak potrzeby dodatkowych urządzeń – wystarczy odpowiednia kamera IP, która obsługuje np. wykrywanie intruza czy liczenie osób. Tego typu analityka działa od razu po skonfigurowaniu kamery i nie obciąża sieci dużą ilością danych (bo przesyłane są już wyniki analizy, a nie ciągły strumień wideo w pełnej rozdzielczości). Warto jednak zauważyć, że wbudowane algorytmy w kamerach bywają podstawowe – tańsze modele oferują tylko proste funkcje (np. wykrycie ruchu, przekroczenie linii), podczas gdy droższe kamery z serii profesjonalnych mają bardziej zaawansowane możliwości. Ponadto moc obliczeniowa kamery jest ograniczona, więc przy bardzo skomplikowanych zadaniach (jak np. pełne rozpoznawanie twarzy w tłumie) rozwiązanie to może być niewystarczające.
Analityka w rejestratorze (NVR z AI)
Drugim podejściem jest wykorzystanie rejestratora wyposażonego w moduł analizy wideo. Taki rejestrator NVR (Network Video Recorder) odbiera strumienie z wielu kamer i na swoim pokładzie analizuje obraz, wyzwalając zdarzenia alarmowe. Zaletą jest tutaj często większa moc obliczeniowa niż w pojedynczej kamerze oraz możliwość centralnej konfiguracji wszystkich reguł w jednym urządzeniu. Wiele NVR-ów nowszej generacji od producentów jak Hikvision czy Dahua posiada wbudowane funkcje sztucznej inteligencji – potrafią one równolegle analizować obraz z kilku lub kilkunastu kamer (w zależności od modelu) pod kątem wykrywania osób, twarzy, tablic itp. Wybierając takie rozwiązanie, warto upewnić się, że rejestrator będzie kompatybilny z posiadanymi kamerami. Najczęściej pełne wsparcie AI działa, gdy korzystamy z kamer i rejestratora jednej marki lub zgodnych technologicznie (np. kamer ONVIF z obsługą metadanych). Minusem analityki w rejestratorze jest to, że jego wydajność rozkłada się na wiele kanałów – im więcej kamer i wyższa rozdzielczość, tym większe obciążenie, co może ograniczać liczbę jednoczesnych funkcji analitycznych.
Analityka na serwerze (dedykowane oprogramowanie)
Najbardziej zaawansowaną i elastyczną opcją jest analiza prowadzona na zewnętrznym serwerze z oprogramowaniem VMS (Video Management Software) i modułami AI. W takim scenariuszu kamery (analogowe przez enkodery lub IP) przesyłają obraz do centralnego serwera, gdzie specjalistyczne oprogramowanie dokonuje analizy. Rozwiązanie to pozwala łączyć kamery różnych producentów w jeden system i dodawać bardzo rozbudowane funkcje. Przykładowo, istnieją platformy VMS klasy enterprise, które obsługują tysiące modeli kamer i oferują jednocześnie analizę w czasie rzeczywistym, zaawansowane zarządzanie alarmami, a nawet integrację z bazami danych (np. porównywanie twarzy z rejestrem osób). Zaletą jest ogromna skalowalność oraz możliwość dostosowania systemu do specyficznych potrzeb poprzez moduły oprogramowania (np. moduł do analizy zachowań tłumu, moduł do detekcji pożaru na obrazie, itp.). Wadą mogą być wyższe koszty – potrzeba wydajnego serwera oraz licencji na oprogramowanie. Takie systemy wymagają też specjalistycznej wiedzy do wdrożenia i utrzymania. Niemniej, gdy potrzebujemy profesjonalnego monitoringu na szeroką skalę – np. w rozproszonym obiekcie przemysłowym, inteligentnym mieście czy galerii handlowej – serwerowa analiza z AI jest często niezastąpiona.
(Warto dodać, że pojawiają się również rozwiązania chmurowe, gdzie obraz z kamer przesyłany jest do analizy na zewnętrznych serwerach w Internecie. Pozwala to zmniejszyć lokalne wymagania sprzętowe, ale rodzi zależność od łącza internetowego i kwestie bezpieczeństwa danych. Przy systemach krytycznych częściej preferuje się analizę lokalną – na miejscu, bez wysyłania wideo na zewnątrz.)
Na co zwrócić uwagę przy wyborze systemu CCTV?
Wybór odpowiedniego systemu monitoringu zależy od wielu czynników. Oto najważniejsze kryteria, które warto rozważyć, planując inwestycję w monitoring wizyjny:
- Charakter obiektu i warunki monitoringu: Inne rozwiązania sprawdzą się w małym sklepie, a inne na rozległym magazynie czy parkingu. Określ, czy kamery będą pracować na zewnątrz (potrzebna odporność na warunki pogodowe, oświetlacze IR lub doświetlenie terenu), czy wewnątrz. Zastanów się nad zakresem obserwacji – czy potrzebujesz szerokokątnych kamer do ogólnego podglądu, czy kamer PTZ (obrotowych) do śledzenia ruchu, a może urządzeń o bardzo wysokiej rozdzielczości do identyfikacji twarzy lub tablic rejestracyjnych.
- Jakość obrazu (rozdzielczość i optyka): Im wyższa rozdzielczość kamery, tym więcej detali uchwyci obraz – standardem powinno być dziś co najmniej Full HD (1080p), ale w wielu przypadkach warto zainwestować w 4 Mpx, 4K lub więcej, zwłaszcza gdy obszar jest rozległy. Ważna jest też dobra widoczność w nocy. Szukaj kamer z trybem nocnym: czy to klasyczne diody podczerwieni, czy nowoczesne technologie koloru w nocy (np. kamery starlight, Full Color). Jakość obiektywu i szerokość kąta również wpływają na obraz – np. obiektyw zmiennoogniskowy umożliwi dostosowanie zbliżenia do sceny.
- Funkcje analityki wideo: Zdecyduj, jakie inteligentne funkcje są Ci potrzebne. Podstawowa detekcja ruchu jest już standardem, ale może warto mieć kamery, które rozpoznają ludzi i pojazdy, liczą klientów, wykrywają pozostawione obiekty lub oferują rozpoznawanie twarzy. Nie ma sensu przepłacać za funkcje, których nie użyjesz, ale też dobrze myśleć perspektywicznie – analityka może się okazać przydatna wraz z rozwojem firmy lub wzrostem zagrożeń. Upewnij się, że wybrane urządzenia (kamery i rejestrator) współpracują w zakresie wybranych funkcji AI.
- Integracja z innymi systemami: Monitoring rzadko działa w izolacji. Dobrze, jeśli Twój system CCTV da się połączyć z innymi zabezpieczeniami: systemem alarmowym (aby np. kamery zaczęły nagrywać po otrzymaniu sygnału z czujek ruchu), kontrolą dostępu (np. zapis obrazu powiązany z użyciem karty dostępowej) czy nawet automatyką budynkową. Ważna jest też łączność sieciowa i oprogramowanie – sprawdź, czy producent oferuje aplikację mobilną do podglądu na żywo, czy system powiadamia o zdarzeniach (np. wysyła notyfikacje push/email) i czy umożliwia zapis nagrań w chmurze lub na zdalnym serwerze.
- Skalowalność i rozbudowa: Planując zakup, warto patrzeć w przyszłość. Czy wybrany system pozwoli łatwo dodać kolejne kamery? Czy rejestrator ma zapas kanałów i mocy obliczeniowej? Unikaj rozwiązań zamkniętych, których nie rozbudujesz – nawet jeśli dziś potrzebujesz 4 kamer, za rok możesz chcieć 8 lub 16. Dobrze zaplanowany system powinien móc rosnąć wraz z Twoimi potrzebami.
- Marka i niezawodność sprzętu: System monitoringu to inwestycja na lata, dlatego warto stawiać na sprawdzonych producentów. Renomowane marki (takie jak m.in. Bosch, Dahua, Hikvision, Axis, Hanwha, GANZ itp.) oferują lepszą jakość obrazu, dopracowane oprogramowanie oraz regularne aktualizacje zwiększające bezpieczeństwo. Sprzęt znanych firm cechuje się też większą niezawodnością i dostępnością serwisu lub wsparcia technicznego w razie problemów.
- Budżet: Koszt systemu może być istotnym czynnikiem, ale nie powinien być jedynym. Porównując oferty, zwracaj uwagę, co się wlicza w cenę – czasem droższy zestaw kamer ma już wbudowaną analizę i lepszą optykę, co zaoszczędzi dodatkowych zakupów w przyszłości. Pamiętaj, że do wydatków dochodzi magazynowanie nagrań (dyski twarde, ewentualnie abonament chmurowy) oraz utrzymanie systemu. Inwestycja w monitoring zwykle się opłaca, jeśli dzięki niemu unikniesz strat lub poprawisz efektywność (np. ograniczając kradzieże lub optymalizując pracę personelu).
Oferta nowoczesnych rozwiązań CCTV w firmie DTS System
Firma DTS System – specjalizująca się w systemach zabezpieczeń. W swojej ofercie posiada ona szeroką gamę urządzeń do monitoringu CCTV, wykorzystujących najnowsze zdobycze technologii. Dostępne są zarówno profesjonalne kamery IP (kopułkowe, tubowe, obrotowe PTZ) wyposażone w algorytmy sztucznej inteligencji, jak i niezawodne rejestratory sieciowe (NVR) przystosowane do obsługi analityki wideo.
DTS System zajmuje się doradztwem i dostarczaniem sprzętu – pomaga dobrać odpowiednie kamery i rejestratory do potrzeb klienta – natomiast nie prowadzi usług montażu i instalacji. Dzięki temu klient otrzymuje fachową pomoc przy wyborze najkorzystniejszego rozwiązania, a samą instalację może zlecić dowolnemu certyfikowanemu instalatorowi lub wykonać we własnym zakresie. Takie podejście gwarantuje elastyczność: inwestor zyskuje dostęp do nowoczesnych technologii monitoringu i wsparcia eksperckiego przy zakupie, jednocześnie mając swobodę w wyborze sposobu wdrożenia systemu na swoim obiekcie.